Công dụng của trà khổ qua rừng đối với sức khỏe con người

Khổ qua rừng hay còn gọi mướp đắng rừng, là một loại cây có thể sử dụng dây, lá và quả làm thực phẩm hoặc thuốc chữa bệnh. Đặc biệt, khổ qua rừng có hàm lượng vitamin và dược cao. Người ta chế biến khổ qua rừng thành dạng trà để tiện lợi cho mọi người uống thay nước mỗi ngày khá dễ dàng.

Khổ qua rừng là cây gì?

• Tên gọi : Mướp đắng rừng, cẩm lệ chi hay ổ qua rừng….
• Tên tiếng anh : wild bitter melon, wild bitter gourd, wild bitter squash
• Tên khoa học : Momordica charantia

Khổ qua rừng thuộc chi mướp đắng là 1 trong 60 loại cây dây leo thân thảo có nguồn gốc xuất xứ ở các vùng nhiệt đới của Châu Phi, Châu Á, Châu Úc. Cây khổ qua rừng phân bố rộng rãi ở 1 số nước đông nam á, trung quốc, ấn độ, các bộ phận của cây khổ qua rừng thường được sử dụng làm thực phẩm và dược liệu.

Khổ qua rừng hiện nay được tìm thấy nhiều ở các tỉnh miền Đông Nam Bộ , người dân thường hái để dùng làm rau nấu canh, theo dân gian thì có tác dụng bảo vệ sức khỏe rất tốt.

Đặc điểm của cây khổ qua rừng

Thân cây:

• Đây là loài dây leo thân thảo sống hàng năm, chu kỳ sống 5-6 tháng
• Cây khổ qua có dạng dây leo bằng tua cuốn
• Thân có cạnh, dây có thể bò 2-3 mét

Lá cây:

• Lá mọc so le
• Dài 5-10 cm, rộng 4-8cm
• Phiến lá chia làm 5-7 thuỳ, hình trứng, mép khía răng
• Mặt dưới lá mầu nhạt hơn mặt trên
• Gân lá có lông ngắn

Hoa cây khổ qua rừng:

• Hoa đực và hoa cái mọc riêng ở nách lá, có cuống dài
• Cánh hoa màu trắng

Quả khổ qua rừng:

• Quả hình thoi, dài 8-10cm, mặt ngoài có nhiều u lồi
• Quả chưa chín có mầu vàng xanh, khi chín mầu vàng hồng

Thành phần hóa học của cây khổ qua rừng

• Có nhiều nước
• Lipid
• Năng lượng 79kJ (19kcal)
• Carbohydrat 4.32g
• Đường 1,95g
• Chất xơ thực phẩm 2g
• Chất béo 0,18g
• Chất béo no 0,014g
• Chất béo không no đơn 0,033g
• Chất béo không no đa 0,078g
• Protein 0.84g, Nước 93,95g
• Vitamin A equiv 6μg (1%)
• Thiamin (Vit B1) 0,051mg (4%)
• Riboflavin (Vit B2) 0,053mg (4%)
• Niacin (Vit B3) 0,280mg (2%)
• Vitamin B6 0,041mg (3%)
• Axit folic (Vit, B9) 51μg (13%)
• Vitamin B12 0μg (0%)
• Vitamin C 33mg (55%)
• Vitamin E 0,14mg (1%)
• Vitamin K 4,8μg (5%)
• Canxi 9mg (1%)
• Sắt 0,38mg (3%)
• Magie 16mg (4%)
• Phospho 36mg (5%)
• Kali 319mg (7%)
• Natri 6mg (0%)
• Kẽm 0,77mg (8%)

Công dụng của cây khổ qua rừng

Những món ăn được chế biến từ khổ qua rừng bao gồm:

• Lá và đọt khổ qua non dùng có thể dùng làm rau luộc, xào
• Lá và đọt khổ qua non dùng làm rau nấu canh, là loại canh có tác dụng giải nhiệt rất tốt. Canh lá và đọt khổ qua rừng có thể nấu chay, canh mặn nấu với xương, cá và thịt bầm vò viên ăn rất hấp dẫn.
• Quả khổ qua rừng xanh, bỏ ruột, xắt mỏng làm món rau xào riêng hoặc hổn hợp với nhiều loại ra quả khác, đặc biệt món ổ qua xắt mỏng xào trứng. Khổ qua rừng xanh bổ dọc và xắt khúc nấu canh với thịt, xương có vị canh rất ngon
• Món khổ qua hầm

Những bài thuốc dân gian từ cây mướp đắng rừng:

• Thanh nhiệt
• Giải độc
• Giúp sáng mắt
• Nhuận trường
• Tiêu đờm
• Giúp tinh thần thư thái, an thần
• Giảm stress
• Giúp da dẻ mịn màng
• Ngăn ngừa và chữa các căn bệnh về da
• Đặc biệt công năng kiện tì, thúc đẩy chuyển hóa của chất trong khổ qua giúp cơ thể ức chế sự chuyển hóa và hấp thu đường trong cơ thể, ngăn ngừa căn bệnh đái tháo đường và ổn định đường huyết ở người tiểu đường
• Dây và lá khổ qua tươi đem nấu (hoặc giã lấy nước) để uống có công dụng hạ sốt
• Giã lá và dây để đắp trị mụn nhọt
• Dân gian còn dùng khổ qua rừng cả trái, dây và lá để chữa trị các chứng thuộc về gan bằng cách chặt khúc ngắn 3 đến 4 cm, đem phơi khô để nấu nước uống hằng ngày
• Dây khổ qua còn dùng trị các chứng lỵ, đặc biệt là lỵ amíp
• Hạt khổ qua (hạt của trái già) dùng trị ho và viêm họng bằng cách nhai hạt và nuốt nước từ từ rồi bỏ xác
• Người ta còn dùng hoa khổ qua phơi khô, tán thành bột để dành uống trị đau bao tử
• Dùng hạt khổ qua chữa trị mỗi khi bị côn trùng cắn bằng cách dùng khoảng 10 gr hạt nhai, nuốt nước, còn xác hạt thì đắp lên vết cắn
• Những người hay bị mụt nhọt có thể dùng lá khổ qua khô đốt cháy, tán thành bột mịn để đắp lên mụt nhọt

Những tác dụng của cây khổ qua rừng theo đông y

• Phòng chống ung thư (Anticancer)
• Tác dụng tẩy giun (Antihelmintic)
• Bảo vệ tim mạch (Cardioprotective)
• Phòng ngừa bệnh tiểu đường (Diabetes)
• Hỗ trợ hỗ trợ giảm cân (Weight Loss) bằng cách kết hợp giữa khoai từ và khổ qua rừng có tác động tạo kết quả hỗ trợ giảm cân
• Ghẻ và các vấn đề về da khác
• Nó cũng đã được sử dụng như một chất ngừa thai để tránh thai

Những tác dụng của cây khổ qua rừng theo tây y

• Phòng chống ung thư: Thành phần protein và nhiều lượng vitamin C trong quả khổ qua giúp nâng cao chức năng miễn dịch của cơ thể, làm cho tế bào miễn dịch có tác dụng chống lại tế bào ung thư.
• Giảm thấp đường huyết: Nước cốt quả khổ qua tươi tươi có tác dụng hạ đường huyết tốt. Là món ăn lý tưởng cho người bệnh tiểu đường.

Uống nước khổ qua nhiều có tốt không?

Mặc dù mướp đắng rừng có rất nhiều tác dụng đối với sức khỏe, tuy nhiên khi sử dụng chúng ta cũng cần phải rất chú ý các vấn đề như :

• Tăng men gan : Uống quá nhiều nước khổ qua rừng sẽ kiến các enzyme trong gan tăng cao , khiến hình dạng của các tế bài gan bị biến đổi, gây nhức đầu, hôn mê.
• Làm chậm khả năng phát triển của trẻ : đương nhiên cây nào ngoài những chất có lợi cho cơ thể thì còn có những chất có hại luôn tồn tại, nếu để trẻ sử dụng mướp đắng rừng quá sớm thì hệ tiêu hóa của trẻ sẽ không thể đủ khả năng hấp thụ dinh dưỡng và đào thải độc tố từ mướp đắng, chính vì thế các mẹ nên hết sức thận trọng cho trẻ em ăn các món đươc chế biến từ mướp đắng.
• Uống nhiều nước khổ qua rừng có khả năng hạn chế khả năng thụ thai : Trong mướp đắng có chứa 1 loại protein có tác dụng ngăn ngừa khả năng thụ thai , giảm khả năng sản xuất tinh trùng.

Bà bầu ăn khổ qua được không?

Theo nghiên cứu của các nhà khoa học thì bà bầu ăn khổ qua nhiều có thể dẫn tới các vấn đề liên quan tới tử cung làm tăng tỉ lệ sinh non rất nguy hiểm. Tuy nhiên phụ nữ trong quá trình mang thai nếu sử dụng khổ qua với hàm lượng vừa phải thì ko quá đáng lo ngại.

Ở 1 số các quốc gia, mướp đắng còn được dùng để nạo, phá thai. Chính vì thế bạn nên hỏi ý kiến của các bác sĩ trước khi ăn để tránh nguy hiểm.

Nếu bà bầu sử dụng hợp lý có thể có nhiều tác dụng như :

• Trong khổ qua có chứa nhiều vitamin C và các chất chống oxy hóa giúp tăng cường hệ miễn dịch tốt cho cơ địa của phụ nữ khi mang thai.
• Cung cấp các chất dinh dưỡng như : sắt, kali, magie, mangan… những chất thiết yếu cho sự phát triển của thai nhi.
• Mướp đắng có hàm lượng folate cao cần thiết cho sự phát triển thần kinh trong bào thai.
• Trong quá trình mang thai, các bà bầu có sự thay đổi về hormone, tử cung mở rộng, trong khổ qua có chứa nhiều chất xơ giúp hạn chế các vấn đề liên quan tới đường tiêu hóa, táo bón, khó tiêu
• Khổ qua chứa nhiều chất xơ còn giúp cho phụ nữ mang thai kiềm chế cơn đói, kiểm soát cân nặng và hạn chế thèm các món ăn vặt không tốt.

Như vậy chúng tôi đã chia sẻ những kiến thức về cây khổ quả rừng và công dụng rất tốt của nó đối với sức khỏe con người. Hi vọng với những kiến thức bổ ích ở bài viết trên sẽ giúp mọi người hiểu hơn về loài cây này nhé.

Nguồn tổng hợp từ cuusaola.vn và socialforestry.org.vn